Sille Hamamları
Sille, hamamlarıyla da meşhur bir yerleşim birimi idi. H.1317/M.1899-1900 ve H.1322/M.1904-1905’te Sille Nahiyesi’nde iki hamam vardı. Bu iki hamam da Sille merkezdeydi. Hamamlar sadece Sillelilere değil aynı zamanda çevre köylerden gelenler ve Sille’ye başka yerlerden gelen tüccarların da ihtiyacını karşılamaktaydı.
Hacı Ali Ağa Hamamı
Sille Aşağı Hamam ve Çarşı Hamamı diye anılan bu hamam Sille girişinde, çarşı içindedir. 1884 tarihinde inşa edilen hamam üç eyvanlı yapılmıştır. Mimari yapısı ve özellikleri hamamın Karaman devri yapılarından olan Meram’daki Hasbey Hamamı’nın takipçisi konumunda olduğunu söylenmektedir. Kadın ve erkek kısımlı çifte hamam mimari grubuna giren Hacı Ali Ağa Hamamı’nın kapısı doğuda olup üzerinde dört satırlık şikeste talik ile yazılmış Osmanlıca kitabesi bulunmaktadır. Hamamın doğu kısmı erkeklere batı kısmı kadınlara aittir. Erkekler kısmında câmedânlık, soğukluk, sıcaklık ve su haznesi güneyden kuzeye doğru dizilmiştir. Hamamın güneyinden Sille deresi geçtiği için soyunma yeri buraya alınmış, ana kapı çarşı muhitinden nisbeten uzak tutulmak düşüncesiyle bu kısma doğrudan giriş verilmiştir. Tonozla örtülü olan câmedânlık, doğudaki iki, güneydeki üç pencere ile aydınlatılmıştır. Bu cephede kadınlar kısmının câmedânlığına ait iki pencere daha bulunmaktadır. Bu kısmın ana kapısı batıda idi. Sonradan örülerek kapatılmıştır. Kuzey tarafı, önüne yapılan ev, dükkân gibi yapılarla kapatılmış durumda olan hamamın külhanı bu tarafta inşa edilmişti. Zamanla harap olmuş ve yeri işgal edilmiştir. Çevresindeki bu yapılar son düzenlemeler sırasında ortadan kaldırılmış ve yerleri bahçe haline getirilmiştir.
Câmedânlık doğu batı yönünde uzanan iki sıra beşik tonozla örtülüdür. Burası güneyindeki derenin yatağına uyularak, batıdan doğuya doğru genişleyen dikdörtgen planda inşa edilmiştir. Bu dikdörtgen mekân bir duvarla bölünerek kadın ve erkek soyunmalıkları teşekkül ettirilmiştir. Güney duvarı tarafından bir metre yüksekliğinde bir sekinin uzandığı erkekler kısmı soyunma mahallinin ortasında kenarları 95 cm olan altı köşeli bir havuz bulunmaktadır. Bu kısımda kuzey duvarında kemerli iki kapı görülmektedir. Batıdaki helaya, doğudaki soğukluğa açılmaktadır. 180X65 cm ebadındaki soğukluk kapısından girilince soldaki bir kapıdan temizlik mekânlarına geçilmektedir. Soğukluğun üzeri tuğla örgülü kubbe ile örtülmüştür. Serinleme sekilerinin yer aldığı soğukluktan kuzeydeki 175X60 cm ebatlı kapıdan sıcaklığa girilir. Buradaki merkezi mekânın doğu ve batısında birer eyvandan oluşan yıkanma mahalleri ile kuzeyde iki adet halvetlik görülmektedir. Kuzey doğu ve güney batı köşelere isabet eden bu iki halvetin arasında göbek taşına nazır bir eyvanlı yıkanma mahalli daha yerleştirilmiştir. Eyvanlar tuğla beşik tonozludur. Halvetler ise değirmi tonoz ile örtülüdür. Hamamın kadınlar kısmı plan yönünden erkekler kısmının simetriği durumunda sayılabilir. Ne var ki soyunma mahalli nisbeten küçüktür. Hamamın kuzeyinde bulunan su deposu 700X170 cm ebadında olup üzeri beşik tonozla örtülüdür. Buradan biri kadınlar diğeri erkekler kısmına olmak üzere iki yolla su verilmiştir. Çarşı Hamamı, malzeme ve tezyinat yönünden sade bir görünüme sahiptir. Hamam, son yıllara kadar metruk bir halde iken son yıllarda restore edilmiştir.
Subaşı Hamamı / Çifte Hamam
Subaşı Hamamı, Kârhâne semtinde olup adını mahallesinden alan ve aynı adla anılan caminin kuzey-batı civarında bulunmaktadır. H.1306/M.1888-1889’da inşa edildiği kabul edilen hamamın birkaç defa yenilendiği tahmin edilmektedir. Özönder’e göre; Gayrimüslimlerin mahallesine isabet eden bu hamamın yerinde daha önce gayrimüslimlere ait bir hamam vardı. Ancak belgeden hamamın boş arsaya inşa edildiği anlaşılmaktadır. Erkekler kısmının soyunma mahalli günümüze kadar gelememiştir. Buna rağmen soğukluğu ve sıcaklığı kubbe ile örülü oldukça sağlam olarak kalabilmiştir. Soğukluk ve sıcaklık kısımları birer kubbe ile örtülüdür. Kuzey- güney doğrultusunda uzanan bir eksenin iki tarafında simetrik olarak inşa edilen, izlerine bakılarak düşünülen hamamın sıcaklığında gerek halvet gerekse servis mekânları açık türde inşa edilmiştir. Kuzeyinde bulunan su deposu beşik tonozla örtülü olup, batı duvarında bir niş halinde su yolu ve maksimi görülmektedir. Sille hamamları İstanbul hamamları ile plan benzerliği gösterir. Subaşı Hamamı çalışmaz olunca bir zamanlar testi deposu olarak kullanılmıştır.
Faydalanılan Kaynaklar :
Sarıköse, B. (2008). Osmanlı Döneminde Sille. (Doktora Tezi). Ulusal Tez Merkezi Arşivi. (235268).
Tapur, T. (2009). Konya’da Tarihi Bir Yerleşim Yeri: Sille. Türk Coğrafya Dergisi. Sayı 53: 15-30, İstanbul
Özönder, H. (1998). Sille (Tarih, Kültür, Sanat). Basılı Kitap. Konya